Mir Cəlal Paşayev adına Milli Virtual Kitabxana

www.kitabxana.net

Milli Virtual-Elektron Kitabxananın təqdimatında

"Orijinaldan Azərbaycanca tərcümə": 83 (21-2014)

Bu elektron nəşr www.kitabxana.net - Milli Virtual-Elektron Kitabxananın "Orijinaldan Azərbaycanca tərcümə" Kulturoloji-bədii layihəsi çərçivəsində nəşrə hazırlanıb və yayılır. Elektron Kitab N 83 (21 - 2014)

Kulturoloji layihənin bu hissəsini maliyyələşdirən qurum:

Yeni Yazarlar və Sənətçilər Qurumu - http://www.yysq.org

Azərbaycan Yazıçılar Birliyi - http://www.azyb.net

Nəcib Fazil Qısakürək

Bir adam yaratmaq

Pyes

Azərbaycan dilinə tərcümə

Kitab YYSQ tərəfindən e-nəşrə hazırlanıb.
YYSQ - Milli Virtual-Elektron Kitabxananın e-nəşri
Virtual redaktoru və e-nəşrə hazırlayanı: Aydın Xan (Əbilov), yazar-kulturoloq

Nəcib Fazil Qısakürək. "Bir adam yaratmaq". Pyes. Azərbaycan dilinə tərcümə. Kitab YYSQ tərəfindən e-nəşrə hazırlanıb. Türkiyənin böyük mütəfəkkir şairinin pyesi ilk dəfə azərbaycanca. "Orijinaldan Azərbaycancaya tərcümə": 83 (21-2014)

DİQQƏT

Müəlliflik hüququ Azərbaycan Respublikasının qanunvericiliyinə və əlaqədar beynəlxalq sənədlərə uyğun qorunur. Müəllifin razılığı olmadan kitabın bütöv halda, yaxud hər hansı bir hissəsinin nəşri, eləcə də elektron informasiya daşıyıcılarında, İnternetdə yayımı yasaqdır. Bu qadağa kitabın elmi mənbə kimi istifadəsinə, araşdırma və tədqiqatlar üçün ədəbiyyat kimi göstərilməsinə şamil olunmur.

AFORİZMLƏRİ

Əhməd Nəcib Fazil Qısakürək - müasir türk mütəfəkkiri, şair və yazıçısı.

İki cür insan vardır - zaman keçdikcə xətalarıyla üzləşən, zaman keçdikcə üzsüzləşən.

Yola çıxdıqlarınla yolda tapdıqlarını dəyişərsən - həm yolu itirərsən, həm dostlarını.

Ayağın daşa ilişərsə «Allah kahr etsin» belə deməməlisən. Dua etməlisən ki, daşa ilişəcək ayağın var.

Aldığımız nəfəsi belə geri veririksə, heç bir şey bizim deyil.

Özünü dünya qədər dəyərli zənn edənlərə qısa qeyd: «Dünya beş para etməz»

Dünya gözəl olsaydı, doğularkən ağlamazdıq. Yaşarkən təmiz qalsaydıq, oləndə yuylmazdıq.

Bəzi insanlar alçaq könüllüdür, bəziləri isə alçaq olmaya könüllüdür.

Yanında olduğum zaman dəyərimi bilməsən, dəyərimi bildiyin gün məni yanında görməzsən.

Bu həyatı ciddiyə almayın, necə olsa içindən sağ çıxmayacaqsınız.

İnsanın qazandığı puldan yox, pulun qazandığı insandan qorxun.

İnsanın sevdiyini itirməsi, dişini itirməsi qədər qəribədir: Acısını o an yaşar, yoxluğun ömür boyu.

Nə gəlirsə başımıza Haqqdandır,
Fəqət, gəliş səbəbi, Haqqdan ayrılmaqdandır.

Nəcib Fazildən soruşmuşlar:
- Niyə siqareti belə çox sevirsiz?
Cavab vermiş:
- Mənim üçün yanan bir tək o var.

Hakim saqqalı uzanmış Nəcib Fazilə:
- Meymuna dönmüsən, Nəcib - demiş.
Nəcib Fazil üzünü divara çevirərək:
- İndi də divara döndüm - deyə cavab verir.

Necib Fazil bir gün konfrans zamanı nitq söylərkən, salonda oturanlardan biri kürsüyə xiyar atır. Xiyarı əlinə alan ustad salona üzünü tutub:
- Biri şəxsiyyətini göndərdi. Kimindirsə, gəlib alsın - deyir.

Biri ustada soruşur:
- Sınan qəlb yenə sevərmi?
- Bəli, deyə cavab verir.
Yenə soruşur:
- Ustad, siz heç sınıq stəkandan su içdinizmi?
Cavab verir:
- Bəs sən, stəkan sındı deyə, su içməkdən imtina etdinmi heç?!

Yenə bir gün Nəcib Fazildən soruşurlar:
- Ustad, şəxsi maşının yoxdur?
Düşünmədən cavab vermiş:
- Ona ən sonda minəcəyik.

Nəcib Fazil Qısakürək

(26 may 1904 - 25 may 1983) - müasir türk mütəfəkkiri, şair və yazıçısı

Nəcib Fazilin uşaqlığı məhkəmə rəisi vəzifəsindən təqaüdə çıxmış atasına məxsus İstanbulun Çəmbərlidaş məhəlləsindəki evində keçmişdir. İbtidai və orta təhsilini Amerikan və Fransiz kollecləri ilə "Bəhriyyə" məktəbində (Hərbi Dəniz Litseyi) almışdır. Onun litseydəki müəllimləri arasında dövrün məşhur adamlarından olan Yəhya Kamal, Əhməd Həmdi (Aksəki), İbrahim Askı kimi söz ustadları var idi. N.F.Qısakürək İstanbul Universitetinin ədəbiyyat fakültəsinin fəlsəfə bölümünü bitirdikdən (1924) sonra Fransaya göndərilmiş, Sorbonna universitetinin fəlsəfə fakültəsində təhsil almışdır (1924-25).

Türkiyəyə qayıdandan sonra "Hollandiya", "Osmanlı" və "İş" banklarında müfəttiş və mühasibat şöbəsinin müdiri vəzifələrində işləmişdir. (1928-1939). Sonra "Fransız okulu"nda, "Robert kolleci"ndə, İstanbul Gözəl Sənətlər Akademiyasında, Ankara Dövlət Konservatoriyasında, Ankara Universitetinin dil və tarix-coğrafiya fakültəsində müəllimlik etmişdir (1939-1943).

Şairliyə 17 yaşında ikən, anasının arzusu ilə başlamış, ilk şerlərini "Yeni Məcmuə"də dərc etdirmişdir (1922). "Yeni Məcmuə" və "Yeni həyat " jurnallarında dərc olunan şeirləri ilə ictimaiyyətın diqqətini cəlb etmiş və ona qarşı böyük maraq oyanmışdır.

Parisdən qayıtdıqdan sonra nəşr etdirdiyi "Hörümçək toru" (1925) və "Səkilər" (bu şeri çox məşhur olduğu üçün ona bəzən "Səkilər şairi" (türkcə "Kaldırımlar şairi") də deyirlər) (1928) adlı şeir kitabları onu çox gənc yaşda dünyaya tanıdır. Hələ otuz yaşı tamam olmamış nəşr etdirdiyi "Mən və ötəsi" (1932) kitabı ilə isə bu şöhrəti daha da artır.

Şöhrətinin zirvəsində ikən fəlsəfi axtarışlarını davam etdirib içində yeni bir dövrün doğum sancısını hiss edən Nəcib Fazıl üçün 1934 ili həqiqətən də həyatının yeni bir dövrünə başlanğıc olar. Dərbədər həyatının ən tünd rəngiylə yaşadığı günlərdə Beyoğlu Ağa Məscidində vəz verməkdə olan Abdülhakim Arvasi ilə tanış olar və bir daha ondan qopa bilməz.

Nəcib Fazılın az qala bütünündə üstün bir əxlaq fəlsəfəsinin müdafiə olunduğu teatr əsərlərini bir-biri ardına ədəbiyyatımıza qazandırması bu dövrə rast gələr. Toxum, Pul, Bir Adam Yaratmaq kimi piesləri böyük əlaqə görər. Bu əsərlərdən Bir Adam Yaratmaq, Türk teatrının ən güclü oyunlarındandır.

Nəcib Fazılın şairliyi və oyun yazıçılığı qədər əhəmiyyətli istiqaməti, çıxardığı jurnallarla düşüncə həyatımıza qatdığı zənginlik və bu jurnallarda çıxan yazılarla davam etdirdiyi mübarizədir. Həftəlik Ağac jurnalı (1936,17 ədəd) dövrün məşhur ədəbiyyatçılarının toplandığı bir məktəb olmuşdur. Böyük Şərq jurnalında çıxan yazılarıyla İsmət Paşa və tək partiya (CHP) rəhbərliyinə şiddətli bir müxalifət davam etdirməsi nəticəsinde haqqında açılan çox sayda iddiada yüzlərlə il həbsi istəndi. 163. maddəyə zidd olan yazıları və bəzən də tapılan bəhanələrlə bir neçə ildə bir həbsə məhkum oldu. Cinnət Mustatili adlı əsərində həbsxana xatirələri yer alır.

Tez-tez bağlanılan və müxtəlif bəhanələrlə yığdırılan Böyük Şərqin çıxmadığı müddətlərdə gündəlik lətifə və müxtəlif yazılarını Yeni İstanbul, Son Məktub, Babıalide Səhər, Bu gün, Milli Qəzet, Hər gün və Tərcüməçi qəzetlərində nümayiş olundu. Böyük Şərqdə çıxan yazılarında öz imzası xaricində Adıdeğmez, Mürid, Əhməd Abdülbaki kimi təxəllüslərden istifadə etdi. 1962-ci ildən etibarən də az qala bütün Anadolu şəhərlərində verdiyi konferanslarla böyük əlaqə yığdı. Başda İdeoloqa Hörgüsü (1959) olmaq üzrə düşüncə əsərləriylə mədəniyyət həyatımıza verdiyi böyük xidmət, digər bütün istiqamətlərini belə geridə buraxacaq üstünlükdədir.

1975-ci ildə onun anadan olmasının 50 illiyi Türkiyə Böyük Millət Məclisində qeyd edilir. Nəcib Fazil 1980-ci ildə Mədəniyyət Nazirliyinin "Böyük Mükafat"ına, "İman və İslam atlası" adlı əsərinə görə fikir əsəri kimi "Milli Kültür Vəqfi mükafatı"na (1981), Türkiyə Yazıçılar Birliyinin "Ali Xidmət mükafatı"na (1982) layiq görülmüşdür. Türk Ədəbiyyatı Vəqfi tərəfindən 1980-ci ildə "Sultan-üs Şüara" (Şairlər Sultanı) Fəxri adını almışdır. Əsərlərinin bir qismi Azərbaycanda da nəşr edilmişdir.

Nəcib Fazıl Kısakürək, 1983-cü ilin (doğulduğu gün olan) 25 Mayında vəfat etdi.